S O Y L U E D E B İ Y A T
yves bonnefoy
SÖZCÜKLERİN KAVRAMSAL KULLANIMINI İHLAL ETMEK (Yves Bonnefoy)
“(...) Şiirin, sözcüklerin kavramsal kullanımını ihlal etmek, bunun karşısında olmak gibi temel bir niteliği vardır. Şiir sözcükler düzleminde tını’ya bağlı olduğu için, sözcüklerin yalnızca anlamını (kavramsal kapasite) öne çıkaran söylemden (bunu düzyazı olarak adlandıralım) kaçınır ve bu kaçınmanın sonucunda da, kavram, şiirde bu şeyi gördüğümüzde artık o şeyin yerine cansız bir tasarımı yerleştirmek için varolmaz. (...)
‘Benim şiir olarak adlandırdığım, dilin içinde, onun dil ilkesine karşı –sonuç olarak ağırlığına karşı- verilen bir savaşımdır.’ Bu savaşımda en önemli araç, sözcüğün tınısıdır, ritmik kapasitesi, kavramsal bağlantıları bozacak bir form yaratma gücüdür. Ve bu da, özelliklebu sessel bağlantılara ve seslerin bu titreşimlerinin, o sessizlik zemini üzerine yeniden dönmeden önce kopup geldikleri sessizliğe büyük bir önem vermeyi gerektirir. Şiirde görüntüler vardır, hatta fikirler, ancak bunlar yalnızca kavramsal sorgulamadan şeylerin mevcudiyetinin doluluk ve birdenbireliğinin hatırlanışına giden bu temel yer değiştirmenin yarattığı zihinsel mekânda oluşurlar. Bu koşullarda doğan görüntüler, o zaman bize, dünyayı, onun ne olduğunu bilir gibi yapmadığımızda, nasıl göründüğümüzü gösterirler. (...)
‘Şiir, tedirginliğin en can alıcı noktasında, yalnızca bir bilme edimidir.’ Şiir, kendiyle ilişkinin, kavramsal bilgiden başka bir boyutu olduğunun bilinmesi, tanınmasıdır. (...) Bu bilgi yaşanabilir fakat söylenemez. Bu bilgi kavramların terk edilmesiyle sözün içinde kazanılan boşlukta hissedilebilir ya da dolaylı eylemlerle yayılabilir, ancak, hiçbir biçimde formüller içinde yakalanamaz.
Yves Bonnefoy
(1945 Sonrası Fransız Şiir Antolojisi, sayfa: 67, YKY, 1994)
