S O Y L U E D E B İ Y A T
Andre BRETON
Andre BRETON (1896 – 1966)18 Şubat 1896’da Normandiya’da doğdu. Çocukluğunu Britanya sahillerinde geçiren yazar, ilk şiir denemelerini burada yazdı. Tıp ve psikiyatri eğitimi aldı. Birinci Dünya Savaşı sırasında gönüllü olarak askeri hastanede nöropsikiyatri koğuşunda çalıştı. Burada geleneksel sanat anlayışına karşı çıkan Alfred Jarry ve Jacques Vaché ile tanıştı. Alfred Jarry ve Jacques Vaché'nin düşüncelerinden oldukça etkilendi. Jacques Vaché, 24 yaşında kendini Seine nehrine atarak intihar etti. Vaché`nin savaş sırasında Breton ve başkalarına yazdığı mektuplar 'Savaş Mektupları' adı altında 1919`da yayınlandı. Bu kitap üzerine, Breton dört deneme yazdı. 1919'da Louis Aragon ve Philippe Soupault ile birlikte Edebiyat (Littérature) adlı dergiyi kurdu. Bu arada Dadacı Tristan Tzara ile ilişkiye girdi. 1924'te Gerçeküstücü Araştırma Bürosunu`nun kurucu öncülerinden oldu. Manyetik Çayırlar (Les Champs Magnétiques) kitabı ile otomatik yazı tekniği`ni uygulamaya geçirdi. 1924' te Gerçeküstücü Manifesto`yu yazdı ve Gerçeküstü Devrim dergisinin editörü oldu. Çevresinde kısa bir zamanda -Philippe Soupault, Louis Aragon, Paul Éluard, René Crevel, Michel Leiris, Benjamin Peret, Antonin Artaud ve Robert Desnos gibi- genç sanatçılardan bir topluluk oluştu. Arthur Rimbaud`un 'özgür sanat' anlayışını, Karl Marx`ın 'politik düşünceleri' ile birleştirmek için sabırsızlanan Breton, 1927`de Fransız Komünist Partisi`ne katıldı. Ancak,1933`te partiden atıldı. Geçimini işlettiği kendi sanat galerisinde sattığı tablolarla sağladı. Breton`un öncülüğünde gerçeküstücülük, tüm Avrupa'da ses getiren bir sanat anlayışı oldu ve döneminin tüm sanat dallarını etkiledi. Bu dönemin ürünü olan yapıtlarda, "insan algısının kökenleri ve insanın çevresindeki olaylara bakış açısı" sorgulandı. 1938'de Fransız hükümetinden aldığı kültürel-ekonomik destek ile Meksika`ya gitti. Burada Breton`a Troçki ile tanıştı. Troçki ile birlikte Özgür Sanat Devrimi İçin (Pour un art révolutionnaire indépendent) adlı manifestoyu yazdılar. Ancak II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi üzerine Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti ve New York'da gerçeküstücü bir sergi düzenledi ve "VVV"adlı dergiyi çıkardı. 1946 yılında Paris'e geri dönen Breton, Cezayir'deki Fransız sömürgeciliğine karşı "121'in Manifestosu"nu yazdı. 1959 yılında İspanya'da, daha sonra aralarında anlaşmazlık çıkacağı Salvador Dalí, Joan Miro, Enrique Tábara ve Eugenio Granell gibi gerçeküstücü sanatçıların eserlerini yer aldığı "Gerçeküstücülük Evi" segisini düzenledi. Ölümüne dek sanatsal ve siyasi alandaki birçok etkinlikte faal bir rol üstlenen Breton üç kez evlendi. 28 Eylül1966 yılında, yetmiş yaşındayken Paris'te öldü.
Yapıtlarından bazıları:
Mont De Piéte (İnancın Doruğu, 1919)
L'amour Fou (Çılgın Aşk, 1937)
Poémes 1919-48 (Şiirler 1919-48; 1948)
bugün 521 ziyaretçi (690 klik) burdaydı!
