m.mümtaz tuzcu

KIZAN YAZI (Mehmet Mümtaz TUZCU)

 

 

Geçen yaz, yeni tanıştığım şiir tiryakisi bir genç adamın sımsıcak bir sözünden aldığım dürtüyle Yalan Yazın Yelleri’ni, Bulvar Resimleri’ni, sayfalarını bir bir çevirip taramıştım. “Hangi okur, hangi şair,  hangi dost hangi şiir(ler)e takmıştı”yı tarıyordum. Belleğimin koruyup geriye verdikleri beni bile afallattıydı doğrusu. Bir, iki, üç, hatta  daha çok kişinin adlarını yazdığım oldu şiir başlıklarının yanına.

 

“Bir şiirinizi  nasıl yazdığınızı anlatın” ödevi için de bir kez daha yaptım aynı işi. İlk fark ettiğim şu oldu : her şiirin kaynağında bir insan resmi var bende. En az bir resim ve mutlaka insan resmi. Ne var ki şiir, onunla kâğıt üstünde tanışan okur için, çoğu kez böyle bir resim taşımıyor içinde. Tipler, kişiler, çevremizde dolanıp, kırık, bulanık dönüşleriyle değe çarpa satırlar koparırlar hep bizden. Şiiri yazdıran kişi kimi vakit sımsıkı saklanır bir yerlerde. Kimi gün de boy gösterip başkişisi olur şiirin. Dün gece öne çıkıp kendini seçtiren şiir, bu ikinci türdendi : Bir portre-şiir. Dört-beş kişiden kopup birikmiş parçalardan bir tutuşma ânında kurgulanmış tek kişi.

 

Asfaltı ergitip katran etmiş bir öğle. Plajı kaldırımdan ayıran bodur duvarın dibinde yarıyatık bir adam. Sırtında beş gömlek belki üst üste.  Altında lekeli don. Çatlak topuklarından biriyle kumları tekmeleyip bir sancıyı kazıyor. Marmaris. Ağustos 76. Samyeli korkusuyla metal parçaları takınıyor çıplaklar. Lekelenmemek için. Bir kez daha oralardan geçiyorum az sonra. Aradığım biri var. Arayıp bulamadığım. Saçındaki bin yazla yazlarımı dağlayan!.. Adam öte yakasına yatmış duvarın. Kabuksu ayakları  gövdesine çekilmiş. Eli, kasığındaki cinneti avuçluyor. Varlığı, acı bir diken gibi saplanıyor kıyıdaki cıvıltıya.

 

Çırılçıplak çığlıklar çıvıyor yanan kumda. Kızgın sahil vermedi aradığımı : saçları gün ışığı, gül gülüşlü bir gonca! Ak kumda serin köpük, gövdesi yelden ince! Elimi uzatsaydım tutardı bir yıl önce. Ama uzatmamıştım. Gece gene arayacağım onu. Yazlık sinamaların çıkışlarında, pansiyonların bahçelerinde, kıyıdaki akşam yemeklerinde. Eski restoranda belki, kalenin arkasında.

 

İlk dize tastamam geldi, tam çarşıya saparken :

 

“Tüylü incir, kumlu kavun... ne bulsa yiyecek!”

 

Devam edecek gibi. Bir dükkâna dalıyorum. İki yaprak  kâğıt, ucuz bir kalem. Oturacak yer de buldum gölgede. Cehennemde bu sağnak, kaçarsa ayıp olacak! Derken ikinci dize :

 

“Kumulun gölgesinde gizlenen köpek”

 

İlkinin tam altına yazıyorum onu da.

 

Acı kural mutlaktır ne yazık ki : yaşam yırtıldıkça semirir şiir!  Duvar dibi köpeğinin kirleten karasına bir görüntü bitişiyor ansızın :

 

Pırıl pırıl bir ilkbahar sabahı. Sağlık Sokak’tan çıktık, karşıya geçiyoruz. Bulvarın köşesinde bir adam inanılmaz hareketler  yapıyor.  Ankara, 1973. Koca koca halkalar çiziyor kollarıyla, ayaklarını yükseklere kaldırıp indiriyor. Yitirilmiş aklın sunduğu bu resital, olaydaki trajiği tuhaf bir biçimde yumuşatıp hafifletiyor da bir yerde. Fakat göğe kaldırılan bacak, nacak gibi  yarıyor arkadaşımının göğsünü. “Aman Allahım,” diyor, “delilik ne korkunç şey!” Sonra da yineleyip duruyor bu tümceyi, birden renk değiştirmiş allak bullak yüzüyle. Sürpriz-görüntü etki yapmıyor bende. Ne kırık, ne onarık! Hiçbir şey umurumda değil o sabah. Ama dostumun dehşeti, yanı başımda yaşadığı o kısacık fakat derin sarsıntı, o kazılıp kalmış bende.

 

Karşıyaka İskelesi’nin önünde, en çok da yaz ayları, kızgın öğle saatlerinde,  çabuk çabuk, yüksek sesle, hiç durmadan konuşan; tek lafı anlaşılmayan; hem konuşan hem dolaşan, döne döne daralan bir küçücük adam vardı. Kimseyi görmez, hiçbir şeyi duymazdı. Bir gün birdenbire çizdiği çemberden çıkıp bilet kuyruğunun sonundaki kadına saldırmıştı. Genç kadının çığlığı, yüzündeki o korku...

 

Üçüncü resim üçüncü dizeden önce geldi. Düşündüm kaldım bir süre.  Derken  bile-isteye bir resim de ben çağırdım işe koyulmadan önce.

 

Saçları kül beyazı genç bir iskelet, işitmeden, görmeden gidiyor sokaklarda. “Bir kız sevmiş, çok sevmiş, çok istemiş ama anneyle baba istememişler kızı.”

 

Yarım saat kadar sonra, şiir, son biçimini alarak tamamlanmıştı bile önümdeki kâğıtta. Dokuz yıl sonra ilk kitabıma, Yalan Yazın Yelleri’ne (“Sevda Adıyla” başlıklı bölüme) aldığım “Köpek”  şiiri böyle yazıldıydı işte, Marmaris’te, bir kahvede, yirmi üç sene önce.

 

 

 

 

KÖPEK

 

 

 

 

İskelenin üstüne kızlar oturmuş

 

Denize sarkıtmışlar çıplak ayaklarını

 

 

 

 

Güneşin sofrasına kaldırır bacağını

 

Patlak pabuçlarını boyatmak için

 

Salyası hep öyle sımsıkı dişlerinde

 

 

 

 

Tamtamlarla uyanır sabahın çingenesi

 

Küçük haydut beynine vurdukça tokmağını

 

Kanlı elleri gibi, öylece göz önünde

 

Mor paslı zincirine asılır azgın suyun

 

 

 

 

Tüylü incir, kumlu kavun... ne bulsa yiyecek!

 

 

 

 

Kumulun gölgesinde gizlenen köpek

 

Kesik bir tavuk ayağıyla oynar hep

 

Dürbünüyle çektikçe çıplak eti uzaktan

 

 

 

 

Çekilmez bir koku taşır beraberinde

 

 

 

 

Sert tetikli silâhları severmiş gençliğinde

 

Bıyıklarını kesip nasıl da gençleşecek

 

Tükrüğün getirdiği şu tortu birikmese

 

 

 

 

İskele meydanında böyle her gece

 

Bağıra çağıra neler anlatır bize

 

Yosunlu pınarından içtikçe lâmbaların

 

 

 

 

Silinse şu kadınlar şu kalabalık

 

Çıplak ayaklarıyla boynuna basmasalar

 

Dev sinek hortumuyla soğurmasa kanını

 

Beynini çıldırtan su karnından akıp gitse

 

 

 

 

  Mehmet Mümtaz TUZCU

 

(Akatalpa Dergisi, sayı:1, ocak 2000)

 

 

 

     

 

 

soyluedebiyat